Dziś obchodzony jest Światowy Dzień Cukrzycy. Przypada 14 listopada, w dzień urodzin Kanadyjczyka Fredericka Bantinga, który za odkrycie insuliny otrzymał w 1923 roku Nagrodę Nobla. Wówczas był to przełom w leczeniu tej choroby, ale cukrzyca nie odpuszcza. Obecnie żyje z nią w Polsce około 3 milionów osób, a na całym świecie ponad 537 milionów. W tym roku temat przewodni obchodów to: „Cukrzyca a dobre samopoczucie”.
Światowy Dzień Cukrzycy został ustanowiony w 1991 roku przez Międzynarodową Federację Diabetologiczną oraz Światową Organizacją Zdrowia. Obchodzony jest po to, by zwrócić uwagę, jak wzrasta i będzie wzrastać liczba przypadków cukrzycy, o ile nie zostaną podjęte natychmiastowe działania prewencyjne.
Symbol na ten dzień to niebieska wstążka, która ma przypominać o chorobie oraz codziennych zmaganiach chorych, a także zwrócić uwagę nieświadomych problemu na potrzebie prowadzenia szerokiej profilaktyki.
Choroba społeczna i cywilizacyjna
Według danych Międzynarodowej Federacji Diabetologicznej, jedna na dziesięć osób żyje z cukrzycą. Na świecie to obecnie ponad 537 milionów ludzi między 20 a 79 rokiem życia cierpiących na tę chorobę wszystkich typów. W Europie jest to 61 milionów osób, a w Polsce – około trzech milionów. Federacja szacuje, że do 2030 roku liczba osób cierpiących na cukrzycę na świecie wzrośnie do 643 milionów, a w naszym kraju może to być nawet ponad 4 miliony chorych.
Niestety, cukrzyca to choroba, która towarzyszy pacjentom 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu, 365 dni w roku.
Nie bez powodu mówi się często, że pacjent z cukrzycą sam dla siebie jest lekarzem, bo musi na bieżąco podejmować decyzje o leczeniu. Jest i pielęgniarką, bo musi codziennie mierzyć sobie cukier, w wielu przypadkach kontrolować ciśnienie tętnicze i inne parametry, podawać insulinę lub leki doustne. Jest też psychologiem, bo dbając o zdrowie fizyczne musi pamiętać też o kondycji psychicznej, którą choroba przewlekła może mocno nadwyrężyć – tłumaczy Polskie Stowarzyszenie Diabetyków.
Wpisuje się w to przesłanie tegoroczny temat wiodący Światowego Dnia Cukrzycy: „Cukrzyca a dobre samopoczucie”. Na to hasło składają się m.in.:
- dobrostan fizyczny, dlatego trzeba podkreślić znaczenie aktywności fizycznej i zdrowego odżywiania dla zmniejszenia ryzyka zachorowania na cukrzycę typu 2 oraz dla zarządzania wszystkimi typami cukrzycy i powikłaniami cukrzycy;
- dobrostan społeczny, ale i bariery, które uniemożliwiają osobom z cukrzycą prowadzenie zdrowego i satysfakcjonującego życia;
- dobrostan psychiczny, a więc podnoszenie świadomości na temat wyzwań i stresów, jakie niesie za sobą życie z przewlekłą chorobą.
Warto wiedzieć, że z uwagi na powszechność cukrzyca nazywana jest chorobą społeczną i cywilizacyjną. Znajduje się na liście najczęściej występujących chorób przewlekłych i stanowi ogromny problem zdrowotny i ekonomiczny wielu krajów.
Uważa się, że jest konsekwencją rozwoju gospodarczego i urbanizacji, które doprowadziły do znaczącej zmiany naszego stylu życia, na którą składają się: nieracjonalna dieta, zmniejszona aktywność fizyczna, otyłość, która jest głównym czynnikiem ryzyka cukrzycy.
Czym jest cukrzyca?
Cukrzyca to przewlekła choroba związana z zaburzeniami w produkcji insuliny. Hormon ten jest wytwarzany przez trzustkę i jest niezbędny do przenoszenia glukozy z krwi do komórek organizmu, gdzie przetwarzana jest w energię. Niewykorzystana glukoza jest zamieniana i odkładana w postaci tkanki tłuszczowej w różnych okolicach naszego ciała i narządach wewnętrznych. Nieprawidłowy poziom insuliny powoduje wzrost poziomu glukozy we krwi – hiperglikemię – mogącą doprowadzić do uszkodzeń organów wewnętrznych.
Jest kilka rodzajów cukrzycy:
- typu 1 insulinozależna – chorują głównie dzieci i osoby młode, wymaga codziennego podawania insuliny w celu wyrównania poziomu glukozy we krwi;
- typu 2 insulinoniezależna – na rozwój tego typu cukrzycy największy wpływ ma nasz styl życia, dlatego w trakcie leczenia ważna jest jego zmiana, ale również wdrożenie odpowiedniej diety, a w razie potrzeby przyjmowanie leków przeciwcukrzycowych;
- cukrzyca ciężarnych – występuje u kobiet w ciąży.
- typu 3, tzw. wtórna – jej przyczyną mogą być m.in. różne zaburzenia endokrynologiczne, choroby nowotworowe, schorzenia metaboliczne czy nawet stany po zabiegach operacyjnych.
Najczęstsze objawy cukrzycy to m.in. postępujące zmęczenie, częste oddawanie moczu, nadmierne pragnienie, zaburzenia widzenia, trudno gojące się stany zapalne skóry, a nawet świąd sromu czy zapalenie napletka.
Nie można tego bagatelizować, bo cukrzyca może być przyczyną ślepoty, niewydolności nerek, zawałów serca, udaru mózgu i amputacji kończyn dolnych. Jest też siódmą najczęściej występującą przyczyną zgonów.
Myśl przewodnia obchodów Światowego Dnia Cukrzycy, czyli „Cukrzyca a dobre samopoczucie”, to również próba zwrócenia uwagi na to, jak choroba może wpłynąć na zdrowie psychiczne cierpiącej na nią osoby. Najnowsze badania Międzynarodowej Federacji Diabetologicznej dowiodły, że 77 procent osób z cukrzycą doświadcza lęku, depresji lub innych problemów psychicznych związanych z chorobą.
Najczęstszym czynnikiem wpływającym na zdrowie psychiczne diabetyków jest lęk przed powikłaniami – występuje on u 83 proc. badanych. Inne ważne czynniki to codzienne zarządzanie chorobą (76 proc.), związana z cukrzycą dyskryminacja (58 proc.) oraz strach przed igłami (55 proc.), bo wielu pacjentów do codziennych pomiarów cukru nadal wykorzystuje bowiem tradycyjne glukometry wymagające kropli krwi.
Niestety, cukrzyca to jeden z czynników, które mogą wywołać uprzedzenia i społeczną stygmatyzację osób, które się z nią zmagają. Dlatego im więcej wiemy na temat tej choroby, tym lepiej.
Ważna profilaktyka
Wiadomo, lepiej zapobiegać niż leczyć, dlatego ważne, by zachęcać do wczesnego wykrywania cukrzycy i stanu przedcukrzycowego u osób z grup ryzyka oraz promowanie działań mających na celu wyeliminowanie tych czynników, na który ma się wpływ.
Oto, co składa się na profilaktykę cukrzycy:
- regularna kontrola poziomu glukozy we krwi oraz ciśnienia;
- redukcja masy ciała;
- regularna aktywność fizyczna dostosowana do wieku i możliwości;
- odpowiednia dieta, tj. produkty bogate w błonnik i o odpowiednim indeksie glikemicznym, który mówi o tym, jak zmienia się poziom cukru we krwi (glikemia) w ciągu 2-3 godzin po ich spożyciu.
Prowadzimy poradnię diabetologiczną
Osoby z cukrzycą wymagają stałej opieki i wsparcia, aby poradzić sobie z chorobą i uniknąć powikłań. Powiatowe Centrum Zdrowia sp. z o.o. w Malborku (PCZ) zapewnia chorym dostęp do opieki diabetologicznej. Specjalistyczna poradnia diabetologiczna znajduje się na parterze budynku Przychodni na terenie PCZ przy ul. Armii Krajowej 105/106.
Liczba porad udzielonych pacjentom wzrasta. W 2022 roku było ich 3509, a w 2023 roku – 3899.
Poradnia diabetologiczna zajmuje się głównie:
- profilaktyką, rozpoznawaniem i leczeniem cukrzycy,
- zapobieganiem i leczeniem powikłań cukrzycy,
- profilaktyką, rozpoznawaniem i leczeniem cukrzycy,
- zapobieganiem i leczeniem powikłań cukrzycy.
Aby skorzystać z usług poradni diabetologicznej w ramach kontraktu z Narodowym Funduszem Zdrowia konieczne jest przedstawienie skierowania wystawionego przez lekarza medycyny rodzinnej (POZ) lub przez innego lekarza ubezpieczenia zdrowotnego.
Osobom nieubezpieczonym lekarze specjaliści świadczą usługi odpłatnie.
W poradni obowiązuje wcześniejsza rejestracja.
Więcej informacji na temat poradni diabetologicznej na naszej stronie internetowej TUTAJ.
